Beyin Tümörü Nedir?

Beyin tümörü nedir?

Beyin Tümörü

Tipleri, Risk Faktörleri, Belirtileri, Teşhisi, Tedavisi ve Tedavi olasılığı (genel bakış)

Beyin tümörü nedir?

Beyin tümörü, beyninizdeki anormal hücrelerin bir araya toplanması veya beyin içerisinde olmaması gereken bir kitledir. Beyninizi çevreleyen kafatası çok katı bir yapıdadır. Böyle sınırlı bir alandaki herhangi bir kontrolsüz büyüme sorunlara neden olabilir. Beyin tümörleri kanserli (malign-kötü huylu) olabileceği gibi kanserli olmayan (benign-iyi huylu) tümörler de olabilirler. İyi huylu ya da kötü huylu tümörler büyüdüğünde kafatasınızın içindeki basıncın artmasına neden olabilirler. Bu durum beyin hasarına neden olabilir ve hayatı tehdit edebilir.

Beyin tümörleri birincil veya ikincil olarak kategorize edilmektedir. Birincil beyin tümörü beyinde oluşur ve bir çoğu iyi huyludur. Metastatik beyin tümörü olarak da bilinen ikincil beyin tümörü ise akciğer veya meme gibi başka bir organdan beyninize yayıldığında ortaya çıkmaktadır.

Beyin tümörü nedir?

Beyin tümörünün tipleri

Birincil beyin tümörleri

Birincil beyin tümörleri doğrudan beyninizden köken alır. Bunlar aşağıdakilerden gelişebilir:

  • beyin hücreleri
  • beyninizi saran ve menenj adı verilen zarlar
  • sinir hücreleri
  • salgı bezleri

Primer tümörler iyi huylu veya kötü huylu olabilirler. Yetişkinlerde en yaygın olarak görülen beyin tümörü tipleri gliyomalar ve menenjiyomlardır.

Gliyomalar

Gliyomalar, gliyal hücrelerden gelişen tümörlerdir. Bu hücreler normal olarak:

  • merkezi sinir sisteminizin yapısını desteklerler.
  • merkezi sinir sisteminize besin sağlarlar.
  • hücresel atıkları temizlerler.
  • ölü nöronları parçalarlar.

Gliyomalar farklı tipteki gliyal hücrelerden gelişebilir.

Gliyal hücrelerde başlayan tümör tipleri şunlardır:

  • serebrum kaynaklı astrositomlar gibi astrositik tümörler
  • ön temporal loblarda sıklıkla bulunan oligodendrogliyal tümörler
  • destekleyici beyin dokusundan kaynaklanan ve en agresif tip olan gliyoblastomalar

Diğer birincil beyin tümörleri

Diğer birincil beyin tümörleri şunları içermektedir:

  • genellikle iyi huylu olan hipofiz tümörleri
  • iyi veya kötü huylu olabilen epifiz bezi tümörleri
  • genellikle iyi huylu olan ependimomlar
  • çoğunlukla çocuklarda görülen ve iyi huylu olan ancak görme bozuklukları ve erken ergenlik gibi klinik belirtileri olabilen kraniyofarenjiyomlar
  • kötü huylu olan birincil merkezi sinir system lenfomaları
  • beynin iyi veya kötü huylu olabilen primer germ hücreli tümörleri
  • menenjden köken alan menenjiyomlar
  • Schwann hücreleri olarak adlandırılan ve sinirlerinizin koruyucu örtüsünü (miyelin kılıf) üreten hücrelerden köken alan schwannomlar

Çoğu menenjiyom ve schwannom 40 ila 70 yaşları arasındaki bireylerde görülür. Menenjiyomlar kadınlarda erkeklerden daha yaygın olarak görülür. Schwannomlar ise hem erkek hem de kadınlarda eşit olarak görülür. Bu tümörler genellikle iyi huyludur ancak boyutları ve yerleri nedeniyle komplikasyonlara neden olabilirler. Kanserli menenjiyomlar ve schwannomlar nadir olarak görülürler ancak çok agresif olabilir.

İkincil beyin tümörleri

Beyin kanserleinin büyük bölümünü ikincil beyin tümörleri oluşturur.  Vücudun bir bölümünde başlarlar ve beyne yayılırlar veya metastaz yaparlar. Aşağıdakiler beyne metastaz yapabilir:

  • akciğer kanseri
  • meme kanseri
  • böbrek kanseri
  • cilt kanseri

İkincil beyin tümörleri her zaman kötü huyludur. İyi huylu tümörler vücudunuzun bir bölümünden diğerine yayılmaz.

Beyin tümörü için risk faktörleri nelerdir?

Beyin tümörleri için risk faktörleri şunlardır:

Aile Hikayesi

Tüm kanserlerin sadece %5 ila 10’u genetik geçişlidir ya da kalıtsaldır. Beyin tümörlerinin genetik olarak kalıtsal olması nadir olarak görülür. Eğer ailenizde beyin tümörü teşhisi koyulan birileri varsa doktorunuzla konuşmalısınız. Doktorunuz sizin için bir genetik danışman önerebilir.

Yaş

Çoğu beyin tümörü için risk yaşla birlikte artar.

Irk

Beyin tümörleri genel olarak Kafkasyalılar arasında daha yaygındır. Bununla birlikte, Afrikalı-Amerikalı insanların menenjiyom olma olasılığı daha yüksektir.

Kimyasala maruz kalma

Çalışma ortamınızda bulunan kimyasallar gibi belirli kimyasallara maruz kalmak beyin kanseri riskinizi artırabilir. Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Kurumu, işyerlerinde bulunan kansere neden olma potansiyeli olan kimyasalların listesini tutar.   

Radyasyona maruz kalma

İyonlaştırıcı radyasyona maruz kalan bireylerde beyin tümörü riski artar. Yüksek radyasyon kanser terapileri yoluyla iyonlaştırıcı radyasyona maruz kalabilirsiniz. Nükleer serpinti radyasyonuna da maruz kalabilirsiniz. Fukuşima ve Çernobil’deki nükleeri santral olayları insanların iyonlaştırıcı radyasyona nasıl maruz kalabileceğinin örnekleridir.

Su çiçeği öyküsünün olmaması

Amerikan Beyin Tümörü Derneği’ne göre çocukluk çağında su çiçeği hastalığını geçirmiş olan kişilerin beyin tümörleri riski azalır.

Beyin tümörünün belirtileri nelerdir?

Beyin tümörünün belirtileri tümörün konumuna ve büyüklüğüne bağlıdır.

Bazı tümörler beyin dokusunu istila ederek doğrudan hasara neden olurken, bazı tümörler çevredeki beyin dokusu üzerinde baskıya neden olur. Büyüyen bir tümör beyin dokunuza baskı yaptığında belirgin semptomlarınız olacaktır. Baş ağrısı beyin tümörünün yaygın bir belirtisidir. Aşağıdaki gibi baş ağrıları yaşayabilirsiniz:

  • sabahları uyandığınızda daha kötüdür
  • uyurken meydana gelir
  • öksürme, hapşırma veya egzersizle daha da kötüleşebilir

Ayrıca şunları da yaşayabilirsiniz:

  • kusma
  • bulanık veya çift görme
  • bilinç bulanıklığı
  • nöbetler (özellikle yetişkinlerde)
  • bir uzvun ya da yüzün bir bölümünün zayıflığı/felç
  • zihinsel işlevlerde değişiklik

Diğer yaygın semptomlar şunlardır:

  • sakarlık
  • hafıza kaybı
  • bilinç bulanıklığı
  • yazma veya okuma güçlüğü
  • duyma, tatma veya koku alma yeteneğindeki değişiklikler
  • uyuşukluk ve bilinç kaybının eşlik ettiği azalan uyarılma
  • yutma güçlüğü
  • baş dönmesi veya vertigo
  • göz kapağı düşüklüğü ya da eşit olmayan göz bebekleri gibi göz problemleri
  • kontrol edilemeyen hareketler
  • el titremeleri
  • denge kaybı
  • mesane yada bağırsak kontrolünün kaybı
  • vücudun bir tarafında uyuşma veya karıncalanma
  • konuşma güçlüğü ve söyleneni anlamada güçlük
  • ruh hali, kişilik, duygular ve davranıştaki değişiklikler
  • yürüme güçlüğü
  • yüz, kol veya bacaklarda kas güçsüzlüğü

Hipofiz tümörlerinin belirtileri

Hipofiz tümörleri nedeniyle aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir:

  • meme başı akıntısı ya da galaktore
  • kadınlarda menstürasyon eksikliği
  • erkeklerde meme dokusu gelişimi veya jinekomasti
  • el ve ayakların genişlemesi
  • sıcağa ve soğuğa duyarlılık
  • vücut kıllarındaki artış ya da hirsutizm
  • düşük kan basıncı
  • obezite
  • bulanık veya tünel görme gibi görme değişiklikleri

Beyin tümörleri nasıl teşhis edilir?

Beyin tümörünün teşhisi fiziksel bir muayene ve tıbbi geçmişinize bir bakışla başlar. Fizik muayene çok detaylı bir nörolojik muayenedir. Doktorunuz kranial sinirlerinizin sağlam olup olmadığını görmek için bir test yapacaktır. Kranial sinirler beyninizden köken alan sinirlerdir. Doktorunuz göz bebeğinizin içinden retinanıza ışık tutan bir alet olan oftalmoskopla gözünüzün içine bakacaktır. Bu doktorunuzun göz bebeklerinizin ışığa olan tepkisini kontrol etmesini sağlar. Ayrıca, doktorun doğrudan gözlerin içine bakması optik sinirlerde şişme olup olmadığını görmesini sağlar. Kafatası içindeki basınç arttığında, optik sinirlerde değişiklik meydana gelebilir.

Doktor ayrıca şunları da değerlendirebilir:

  • kas gücü
  • koordinasyon
  • hafıza
  • matematiksel hesaplar yapabilme

Başın bilgisayarlı tomografisi (BT)

BT taraması X-ışını cihazlarıyla daha detaylı bir tarama yapılmasını sağlar. Bu tarama kontrastlı veya kontrastsız yapılabilir. Başın BT taramasının kontrastlı yapılması için kullanılan özel boya sayesinde doktorlar kan damarları gibi yapıları daha net görebilirler.

Başın MRG’si (Manyetik rezonans görüntüleme)

Başınızın MRG’si varsa, doktorunuz tümörleri tespit etmesine yardım etmek için özel bir boya kullanılabilir. MRG, BT taramasından farklıdır çünkü radyasyon kullanılmaz ve genellikle beynin yapılarının çok daha ayrıntılı resimlerinin elde edilmesini sağlar.

Anjiyografi

Bu yöntemde, genellikle kasık bölgesinden girilerek artere enjekte edilen bir boya kullanılmaktadır. Boya beyninizdeki arterlere gider. Doktorunuzun tümörlerin içindeki kan akışının neye benzediğini görmesini sağlar. Bu bilgi ameliyat sırasında faydalıdır.

Kafatası röntgenleri

Beyin tümörleri kafatası kemiklerinde kırılmalara veya çatlamalara neden olabilir ve bunun olup olmadığı belirli röntgenlerle gösterilebilir. Bu röntgenler ayrıca bazen bir tümör içinde bulunan kalsiyum birikintilerini de gösterebilir. Kanseriniz kemiklerinize yayıldıysa kan dolaşımınızda kalsiyum birikintileri olabilir.

Biyopsi

Biyopsi sırasında küçük bir tümör parçası elde edilir. Nöropatolog adı verilen bir uzman bunu inceleyecektir. Biyopsi, tümör hücrelerinin iyi huylu veya kötü huylu olup olmadığını belirleyecektir. Ayrıca kanserin beyninizden mi yoksa vücudunuzun başka bir kısmından mı kaynaklandığını belirler.

Beyin tümörlerinin tedavisi

Beyin tümörünün tedavisi aşağıdakilere bağlıdır:

  • tümör tipi
  • tümörün büyüklüğü
  • tümörün yeri
  • genel sağlığınız

Kötü huylu beyin tümörleri için en yaygın tedavi cerrahidir. Amaç, beynin sağlıklı kısımlarına zarar vermeden kanseri mümkün olduğunca ortadan kaldırmaktır. Bazı tümörlerin yerleşimi, kolay ve güvenli bir şekilde çıkarılmasına izin verirken, diğer tümörler, tümörün ne kadarının çıkarılabileceğini sınırlayan bir alana yerleşebilir. Beyin kanserinin kısmen çıkarılması bile faydalı olabilir. Beyin cerrahisinin riskleri enfeksiyon ve kanamadır. Ayrıca, klinik olarak tehlikeli olan iyi huylu tümörler de cerrahi olarak çıkarılmaktadır.  Metastatik beyin tümörleri, orijinal kanser tipi yönergelerine göre tedavi edilir. Cerrahi tedavi, radyasyon terapisi ve kemoterapi gibi diğer tedavilerle birleştirilebilir. Fizik tedavi, mesleki terapi ve konuşma terapisi, beyin cerrahisi sonrası iyileşmenize yardımcı olabilir.

Tedavi olasılığı (Genel Bakış)

Bir beyin tümörünün geleceği şunlara bağlı olacaktır:

  • tümörün tipi
  • tümörün büyüklüğü
  • tümörün yeri
  • genel sağlığınız

Erken tedavi, tümörün büyümesiyle kafatası ve beyin dokusundaki baskı nedeniyle ortaya çıkabilecek komplikasyonları önleyebilir. Karşılaştığınız belirtilerden endişe ediyorsanız mutlaka doktorunuza danışmalısınız.